قاسم بن الحسن علیه السلام

قاسم پسر حسن پسر علی پسر ابی‌طالب از یاران عمویش حسین بن علی در واقعه عاشورا بود که در سن سیزده سالگی پس از نبردی توسط عمر بن سعد کشته شد.^[۱]

شناسنامه

قاسم پسر حسن مجتبی و کنیزی به نام «نرگس» بوده‌است. به گزارش مقتل‌ها نوجوانی خیلی زیبارو و «چون ماه» بود.

شرکت در نبرد کربلا

در عاشورا، نوجوانی ^[۲]۱۳ یا ۱۶^[۳] ساله بود.

شب عاشورا

آورده‌اند که در شب نبرد کربلا که حسین بن علی نور را کشت و گفت هرکه می‌خواهد برود، او ماند. وی از عمویش پرسید که: آیا فردا شهید می‌شوم؟ حسین بن علی در پاسخ پرسید: مرگ در رکاب من تو را چون است؟ او نیز گفت: شیرین‌تر از عسل. سپس امام حسین بدو گفت که: آری تو نیز شهید خواهی شد.

دستوری گرفتن از حسین بن علی

وی پس از عون بن عبدالله جعفر (پسر زینب بنت علی یا پسر همسرش) پیش حسین بن علی رفت و از او دستوری خواست. ولی حسین بن علی به او دستوری نداد.^[۴] وی پس از اصرار فراوان توانست از او اجازه گیرد. نیز در حدیثی از سجاد بن حسین امام چهارم شیعیان آمده‌است که وی پس از علی اکبر به میدان رفت.^[۵]

آورده‌اند که او با حسین بن علی بسی گریست تا از هوش رفت. نیز گفته‌اند که بازوبند یا نشانی از پدرش داشت که به سفارش مادرش پس از آن که حسین بن علی به او دستوری نداد، بازش کرد و خواندش. دست‌خط حسن بن علی بود که از حسین بن علی خواسته‌بود به او اجازه میدان دهند و او را داماد کند حسین بن علی نیز در پیرو این امر وی راعازم میدان کرد. (توضیح:عقد جاری شده عقد(( فضولی ))بوده است)

پیکار در میدان

طبق رسم اعراب که رجز می‌خوانند از او رجزی به نظم نقل کرده‌اند که این است:

إن تُنکِرونی فَأَنَا فَرعُ الحَسَن		سِبطُ النَّبِیِّ المُصطَفى وَالمُؤتَمَن
هذا حُسَینٌ کَالأَسیرِ المُرتَهَن		بَینَ اُناسٍ لا سُقوا صَوبَ المُزَن

نشناسیدم اگر شاخ درخت حسن ام ها		پور پیغمبر بگزیدهٔ زنهاربدارا
این حسین است گروگان اسیری است میان		مردمانی که ز باران ننوشاند خدایا

بدنی کوچک داشت ۳۵ تن از ارتش یزید کشت.^[۲]

عمرو سعد نفَیل ازْذی سوگند خورد که بکشدش، سپس بدو حمله برد و با تیغ آخته به سرش زد. قاسم از فراز اسب به رو زمین خورد.

از حسین بن علی کمک خواست. حسین بن علی به نفیل حمله کرد و دستش را برید. سواران برای رهاندنش آمدند ولی او زیر دست و پای اسبان له شد و به شهادت رسید.^[۶]

او که از درد پا به زمین می‌سود، حسین بن علی نزدش آمد و گفت «دور بواند از بخشایش خدا گروهی که کشتندت و رستاخیز طرفشان نیایت [محمد] است. به خدا گران است که عمویت را بخوانیش و پاسخت نگوید، یا گوید سودی برایت نداشته‌باشد، صدای که بسی دشمن و کمی یاور دارد»

پس از شهادت حسین بن علی او را سینه بر سینه‌اش نهاد و کنار کشتگان هاشمیان گذاشت.^[۷]

منابع

1. "شهادت جناب قاسم بن الحسن بن علی بن ابی‌طالب علیه السلام" . Retrieved 2010-12-16.
2. مقتل خوارزمی
3. لباب الأنساب
4. برخی آورده‌اند که عبدالله برادرش (که احتمالاً یازده سالش بود) آن هنگام به میدان رفت.
5. امالی صدوق، ص ۲۲۶
6. تاریخ تبری و منبع‌های مشهور. البته برخی منبع‌های اخیرتر آورده‌اند که قاسم زیر دست‌وپایشان شهید شد.
7. السَّلامُ عَلَى القاسِمِ بنِ الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ، المَضروبِ عَلى هامَتِهِ، المَسلوبِ لامَتُهُ، حینَ نادَى الحُسَینَ عَمَّهُ، فَجَلا عَلَیهِ عَمُّهُ کَالصَّقرِ، وهُوَ یَفحَصُ بِرِجلَیهِ التُّرابَ وَ الحُسَینُ یَقولُ : «بُعداً لِقَومٍ قَتَلوکَ ! و مَن خَصمُهُم یَومَ القِیامَةِ جَدُّکَ و أبوکَ؛ زیارت ناحیهٔ مقدسه