ازدواج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف2

ب: استدلال به روایات:

دلیل دیگر معتقدین به ازدواج حضرت مهدى(علیه السلام) تمسّک به بعضى از روایات است، از جمله:

1 ـ مفضّل بن عمر از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: از مکان او هیچ یک از اولاد و دیگران اطلاع نمی یابد، مگر مولایى که متولّى امر اوست»([23])، در این روایت وقتى که سخن از جا و مکان و محلّ زندگى آن حضرت می شود، امام صادق(علیه السلام) می فرماید: کسى از مکان او اطلاع ندارد حتّى اولادش، پس معلوم می شود او اولادى دارد، و داشتن اولاد حاکى از ازدواج امام است.

امّا با تأمّل در این روایت نکاتى به نظر میرسد که مانع از استدلال بر ازدواج آن حضرت است، آن نکات عبارتند از:

الف ـ این روایت در کتاب الغیبه نعمانى نیز نقل شده است، با این تفاوت که به جاى کلمه «ولد» کلمه «ولى» آمده است : «ولا یطّلع على موضعه أحد من ولیّ ولا غیره([24]) از مکان او کسى از ولى و غیر ولى اطّلاع نمی یابد»، یعنى دوست و غیر دوست، آشنا و غیر آشنا، از مکان او خبرى ندارند، و نمی دانند او کجاست. در این روایت هیچ سخنى از فزرند و فرزندان نیست، بنابراین، با توجه به این نقل اعتمادى بر آن روایت نیست.

ب ـ در روایت سخن از فرزند است، ولى از این جهت که بگوییم الآن امام(علیه السلام) داراى فرزند و همسر باشد نیست، و به اصطلاح مجمل است، چرا که امکان دارد منظور فرزندانى باشند که در آستانه ظهور و یا پس از ظهور امام(علیه السلام) به دنیا

می آیند.

ج ـ ممکن است این روایت و امثال آن بیانگر مبالغه در خفاى شخص باشد، یعنى هیچ کس نمی داند که او در کجاست، حتّى اگر داراى فرزند هم باشد، فرزندانش نیز از جایگاه او اطّلاع ندارند.([25])

د ـ از جهت سند مخدوش است، زیرا یکى از راویان آن ابراهیم بن مستنیر و در جاى دیگر عبد اللّه بن مستنیر است و هر دو مجهولاند.

با توجّه به نکات فوق، استدلال بر ازدواج امام(علیه السلام) در عصر غیبت مشکل، بلکه بعید به نظر می رسد.

ن ـ سیّد ابن طاوس از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده است، که آن حضرت فرمود: ... خدایا، مایه چشم روشنى و خوشحالى امام زمان(علیه السلام) را در او و خانواده و فرزندان و ذرّیه و تمام پیروانش فراهم فرما»([26]).

در این روایت سخن از خانواده و فرزندان آن حضرت است، ولى چون معلوم نیست که وجود این فرزندان پیش از ظهور است یا پس از آن، از این جهت مجمل است، و نمی توان به آن استناد کرد.

و ـ ابو بصیر از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: «گویا می بینم که قائم ما با خانواده اش در مسجد سهله اقامت گزیده است، ابو بصیر می گوید: گفتم منزلش آنجاست؟ فرمود: آرى. گفتم: فدایت شوم! قائم همیشه در آن مسجد است؟ فرمود: آری... ([27]

این روایت نیز دلالت بر وجود فرزند براى امام(علیه السلام) پیش از ظهور ندارد، و چه بسا مرادش اولاد آن حضرت پس از ظهور باشد، همانطور که از سیاق کلام در اکثر روایات که به نمونه هایى از آنها اشاره خواهیم کرد، این گونه استفاده می شود.

2 ـ روایتى مرحوم مجلسى(رحمه الله) در بحار الأنوار از على بن فاضل نقل کرده است، که در آن به مکان و جزیره اى اشاره شده که نسل و فرزندان آن حضرت، زیر نظر وى جامعه نمونه اسلامی تشکیل داده و براى خود حکومت دارند([28])، این مکان نامعلوم است، و هر کس نمی تواند به آنجا برود، و دسترسى براى عموم مردم ممکن نیست.

تمسّک به این روایت نیز نمیتواند اثبات کند که آن حضرت ازدواج کرده و در نتیجه فرزندانى دارد و لازمه آن نیز زندگى در مکان خاصّ است، زیرا اولاًّ: از نوع بیان روایت به دست می آید که این روایت اعتبار قابل ملاحظه اى در نزد مرحوم مجلسى(رحمه الله)نداشته است، زیرا میگوید: «چون این حدیث را در کتابهاى معتبر نیافتم آن را به طور مستقل و جدا میآورم»([29]).

ثانیاً این داستان با وجود تناقضات فراوان و سخنان بى اساس و نیز مجهول بودن عدّه اى از روات آن، قابل استناد نیست، حتّى بعضى از محقّقین با بررسى هاى گسترده اى که انجام داده اند، معتقدند جزیره خضراء افسانه اى بیش نیست و واقعیت ندارد.([30]) و برخى همچون آقابزرگ تهرانى میگویند: این داستان تخیّلى است.([31])

3 ـ روایتى که ابن طاووس از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده است. که فرمود: «اللّهمّ صلّ على ولاة عهده والأئمّة من ولده .

ابن طاووس میگوید: روایت فوق اینگونه نیز نقل شده «اللّهمّ صلّ على ولاة عهده والأئمّة من بعده([32])

این روایت نیز نمی تواند اثبات کند که آن حضرت داراى فرزند است.

زیرا با وجود دو گونه نقل معلوم نیست مقصود فرزندان بعد از آن حضرت است، یا امامان پس از او، بنابراین روایت مجمل است، علاوه این دو روایت ناظر به پس از ظهور حضرت است نه پیش از آن.