بررسی پیام‌های نوروزی رهبر معظم انقلاب از سال 69 تا 94
شعارهایی که نقشه راه انقلاب شد
تحلیل گفتمان پیام‌های نوروزی رهبر انقلاب چارچوب گفتمان جمهوری اسلامی را ترسیم می‌کند و هشدارهای ایشان در سال‌های مختلف به ضعف‌های موجود تاکید می‌نهد و در صدد هشدار در مورد عواقب آن است.
رهبر معظم انقلاب پس از تحویل سال و برای تبریک سال نو بیاناتی ایراد می‌کنند که با عنوان پیام نوروزی شناخته می‌شود.
بیانات ایشان در این فقره پس از تبریک سال نو ارزیابی سال گذشته و ترسیم چشم‌اندازی برای آینده کشور است که با تعیین یک نام و شعار برای هر سال به پایان می‌رسد. از این جهت پیام‌های نوروزی ایشان سخنان مهمی هستند که وضع مطلوب را ترسیم می‌نماید لذا مورد توجه مسؤولان در بخش‌های مختلف قرار دارد.
تحلیل پیوسته‌ی پیام‌های نوروزی ایشان می‌تواند چشم‌انداز تاریخی حرکت انقلاب و همچنین شکل‌گیری گفتمان جمهوری اسلامی را ترسیم کند. این نوشته به تحلیل گفتمان پیام‌های نوروزی رهبر معظم انقلاب از سال 69 تا 94 می‌پردازد و گزاره‌های مرکزی هر سال از سخنان ایشان را به دست می‌دهد. همچنین با توجه به نسبت این گزاره‌ها می‌توان پیام اصلی چند سال را در امتداد یکدیگر مشاهده کرد که بیانگر وضعیت کشور ایران و جمهوری اسلامی و تأکیدات آن در هر برهه زمانی باشد.
- پیام رهبر معظم انقلاب در اولین سال رهبری(1369) معطوف به نسبت نو شدن سال و تحول اخلاقی در انسان تأکید داشته و تصریح می‌کنند سال نو به مثابه شروعی برای تهذیب جان از آلایش‌های مادی و روحی است.
- سال 70 ایشان اتحاد و همگرایی ملت و مسؤولان برای پیشرفت را از ضروریات سال جدید ارزیابی نموده و بر نزدیکی بیشتر دولت و ملت توجه و تأکید نهادند.
- در سال 71 رهبر معظم انقلاب به نقش مردم در توسعه اشاره کرده و خودداری از اسراف را از مهمترین مقولات در فرایند پیشرفت کشور معرفی می‌نماید.
- در سال 72 ایشان عدالت اجتماعی را هدف غایی نظام اسلامی از سازندگی مادی و توسعه ارزیابی نموده و تصریح می‌کند توسعه مادی باید به عدالت بیشتر منجر شود و در غیر این‌صورت از روح تهی شده و رفتن به راه سرمایه‌داری است.
- سال 73 وجدان کاری و انضباط اجتماعی را از عناصر تمدن‌سازی معرفی کرده و به نظم بیشتر در امور شخصی و مخصوصاً در امور عمومی از جهات مالی تأکید فرمودند.
- سال 74 ایشان پیشرفت و سازندگی تؤام با انضباط اجتماعی را از عناصر فرهنگی تمدن برشمرده و بر رعایت ملزومات عدالت‌خواهانه‌ی توسعه تأکید کردند.
- سال 75 انظباط مالی و ساماندهی مصرف منابع کشور را از اولویت‌های سال جدید بر شمرده و مجدد بر اثرات اسراف بر موقعیت اقتصادی و فرهنگی تمدن ایرانی اسلامی اشاره کردند.
- سال 76 و 77 نیز در همین راستا صرفه‌جویی را سرلوحه اقتصادی و فرهنگی توسعه‌ی کشور دانستند.
به این ترتیب در 9 سال آغازین رهبری ایشان رعایت انضباط مالی، قناعت و صرفه‌جویی از سوی مردم و مخصوصاً مسؤولان را به عنوان اولویت‌های مهم ایران مطرح نمودند. تلاقی زمانی این دهه با دوره سازندگی به دغدغه‌های ایشان در این برهه زمانی و وضعیت کشور در آن دوره اشاره دارد.
تحلیل این بیانات و گزاره‌های مرکزی آن در نسبت با وضعیت آن روز کشور نمایان‌گر اهمیت پیام‌های نوروزی در توصیه به مردم و مسؤولان درباره وضعیت فعلی و روند اتی کشور است.
چنانکه پیش از این مورد اشاره قرار گرفت در دهه اول رهبری، مقام معظم رهبری بر مقوله صرفه‌جویی اقتصادی و انظباط مالی و اجتماعی از سوی مردم و مسؤولان اشاره فرمودند. این مسأله نشان‌گر اهمیت اقتصاد در شکل‌گیری تمدن ایرانی اسلامی و همچنین بیانگر وضعیت آن روز کشور است که ایشان در سال‌های متمادی به انظباط اقتصادی و صرفه‌جویی به عنوان اولویت کشور اشاره می‌کردند.
در این فقره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب در دهه دوم رهبری اشاره خواهیم نمود.
- در سال 78 که مقارن با صدمین سالروز تولد امام خمینی(ره) وی همه را به پیروی از منش و روش امام خمینی که برپایی عدالت بود دعوت نمودند.
- در سال 79 رفع مشکلات اقتصادی داخلی و همچنین تدمین وحدت و امنیت ملی را به عنوان اولویت سال جدید برشمردند.
- سال 80 مجدداً تدمین اشتغال و وحدت و امنیت ملی را همچون سال قبل در اولویت پیشرفت کشور ارزیابی نمودند.
- در سال 81 مجدداً تقویت اقتصاد با ایجاد اشتغال و مبارزه با فساد را اولویت اول کشور معرفی کردند. بدیهی است در این فقرات اخیر روی سخن ایشان با مسؤولان است که اقتصاد و وحدت ملی را تقویت نمایند.
- سال 82 نیز به همین ترتیب مبارزه با فساد و خدمت‌رسانی به مردم را مهمترین اثبات کارآمدی نظام در عرصه داخلی و خارجی معرفی نمودند.
- سال 83 اصلاحات واقعی را تولید علم، استقرار عدالت و رفع فقر و فساد دانسته و بر توجه ویژه به این مقولات از سوی مسرولان تأکید کردند.
شش سال مورد بررسی مهمترین تأکید رهبری بر سلامت اقتصادی و تقویت وحدت ملی متمرکز گردیده است. از این منظر می‌توان گفت از نظر رهبری در این سال‌ها بجز مشکل اقتصادی مسأله‌ی وحدت ملی و امنیت و اقتدار ملی نیز نیاز به توجه ویژه داشته است.
این سال‌ها که مقارن با دولت اصلاحات است، بحث‌های مربوط به اصلاحات توجهات زیادی به خود جلب کرده و رهبری نیز با تأکید بر لزوم اصلاحات، رفع فقر و فساد و تولید علمی را از جمله اصلاحات واقعی ارزیابی می‌کند.
- سال 84 به دلیل برگزرای انتخابات در ان سال از سوی رهبری سال مشارکت عمومی و همبستگی ملی نامگذاری می‌شود که در راستای تدکید ایشان بر وحدت ملی در سال‌های قبل قرار دارد.
- در سال 85 ایشان از وضعیت موجود ابراز رضایت کرده و آن را نویدبخش آینده‌ای روشن برای ایران اسلامی قلمداد می‌کند.
- در سال 86 مجدداً اتحاد ملی و انسجام اجتماعی گزاره مرکزی پیام نوروزی رهبر انقلاب را تشکیل می‌داد.
- در سال 87 رهبر معظم انقلاب حرکت به سوی اهداف با شتاب بیشتر و تلاش افزون‌تر را به عنوان هدف اصلی کشور مطرح نمودند.
- سال 88 اصلاح الگوی مصرف شعاری بود که رهبری برای آن سال پیش‌نهاد کردند و البته گزاره مرکزی بیانات ایشان نیز صرفه‌جویی بود و سایر گزاره‌ها حول این گزاره تجمع یافته بودند.
- سال 89 دلبستگی مردم به انقلاب گزاره مرکزی بیانات ایشان بود و قراین آن را در سال گذشته و حماسه 9 دی معرفی نمودند.
در نیمه دوم دهه دوم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، سه مفهوم مورد توجه بیشتر بوده است؛ اتحاد ملی، دلبستگی مردم به انقلاب و اصلاح الگوی مصرف از گزاره‌های اصلی ایشان در ترسیم چشم‌انداز آینده‌ی کشور یا ارزیابی از وضعیت گذشته بر این مفاهیم مترکز بوده است.
ایشان سال‌های آغازین دهه 90 را بر مقوله اقتصاد تأکید بسیار دارند و دهه 90 را دهه پیشرفت و عدالت نامگذاری کرده و تصریح می‌کنند که اقتصاد زیربنای دهه پیشرفت و عدالت است.
- بر این اساس سال 90 اقتصاد زیربنای دهه پیشرفت و عدالت نامیده شده است.
- سال 91 گزاره مرکزی بیانات نوروزی رهبری حل مشکلات اقتصادی با تکیه بر توان داخلی است.
- سال 92 بازیابی توان اقتصادی از گزاره‌های اصلی پیام نوروزی است. توان اقتصادی از سویی قدرت و اقتدار داخلی و خارجی کشور را متأثر می‌کند.
- سال 93 حل مشکلات اقتصادی با مراقبت از فرهنگ به عنوان زیربناست. هر یک از این مقولات نیازمند برنامه‌های وسیع و تلاش بسیار است لذا باید با عزمی ملی و مدیریت جهادی به آنها نزدیک شد.
در سال 94 نیز رهبر انقلاب مقولاتی مانند پیشرفت اقتصادی، اقتدار ملی و منطقه‌ای و پیشرفت علمی را از رهگذر همدلی و وحدت دولت و ملت ممکن می‌داند.
تحلیل گفتمان پیام‌های نوروزی رهبر انقلاب چارچوب گفتمان جمهوری اسلامی را ترسیم می‌کند و هشدارهای ایشان در سال‌های مختلف به ضعف‌های موجود تاکید می‌نهد و در صدد هشدار در مورد عواقب آن است. چنانکه از گزاره‌های مرکزی این بیانات در هر سال بر می‌آید می‌توان هر گزاره را در دل شرایط بیان آن نهاده و دلالت‌های تاریخی آن را در هر دولت به دست داد. از این جهت پیام‌های نوروزی نوعی جهت‌گیری تاریخی انقلاب اسلامی در 25 سال اخیر نیز هست.
