بهترین انتخاب‌ها برای وعده‌های ماه رمضان

در افطار لبنیات مثل (دوغ و ماست) مصرف نشود زیرا بسیار سرد است و برای مغز مضر بوده و چه بسا احساس کسالت به انسان دست دهد.

در طول ماه مبارک رمضان رژیم غذایی شما نباید با حالت عادی تفاوت زیادی داشته باشد و باید به گونه‌ای باشد که وزن شما کاهش یا افزایش زیادی نداشته باشد. البته برای افرادی که اضافه وزن دارند ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی جهت کاهش وزن مختصر و همچنین کسب آمادگی برای شروع برنامه کاهش وزن بعد از ماه مبارک است.


سحری مثل ناهار

وعده سحری بهتر است مثل وعده ناهار باشد و غذای اصلی در ‌این وعده صرف شود: انواع چلوخورش‌ها (البته کم چرب و سرخ نشده)، پلوهای مخلوط با حبوبات و سبزیجات (عدس پلو، لوبیا پلو و سبزی پلو) به همراه مرغ، ماهی یا گوشت به همراه سبزی خوردن یا سالاد و ماست برای ‌این وعده مناسب است. مصرف سالاد و یک واحد میوه تابستانی به کنترل تشنگی تا اواسط روز کمک می‌کند. از نوشیدن چای بلافاصله بعد از اتمام سحری اجتناب کنید، زیرا باعث افزایش دفع ادرار و از دست رفتن نمک‌های معدنی مورد نیاز بدن در طول روز می‌شود. توصیه می‌شود از مصرف قند و شکر مخصوصا در وعده سحر پرهیز کنید، زیرا باعث احساس گرسنگی زود هنگام می‌شود.

لازم به ذکر است که روزه‌داری بدون صرف سحری برای تمام گروه‌های سنی بویژه نوجوانان و جوانان می‌تواند با عوارض زیادی همراه باشد. گرچه در طی ماه رمضان و بویژه روزهای اول ممکن است هیچ کدام از عوارض، شکایتی را در فرد ایجاد نکنند، اما قطعا عوارض بلندمدتی خواهند داشت، بنابراین اهمیت ویژه‌ای به وعده سحری بدهید. حتی اگر سال‌ها بدون سحری روزه می‌گرفتید از امسال این عادت مضر را اصلاح فرمایید.


همزمان چند نوع غذا نخورید

وعده شام بهتر است با فاصله یک ساعت بعد از افطار باشد. سوپ سبزیجات و مرغ، آش جو، حلیم بدون روغن، خوراک لوبیا با هویج، عدسی، خوراک سبزیجات، خوراک گوشت بدون چربی، ماهی کبابی با کمی نان (بهتر است از نان‌های سبوس‌دار مثل سنگک استفاده کنید) به همراه ماست و خیار یا دوغ پروبیوتیک و سبزی خوردن یا سالاد از انتخاب‌های مناسب برای این وعده هستند. از مصرف چای بلافاصله بعد از شام نیز خودداری کنید، چون جذب آهن منابع غیر گوشتی را کاهش می‌دهد.


چند پیشنهاد برای وعده افطار

به هنگام افطار ابتدا روزه خود را با چای یا شیر گرم و خرما یا کشمش باز کنید، سپس به طور متناوب در طی هفته می‌توانید مقداری نان و پنیر و سبزی و گردو یا شامی یا انواع کوکو و یا چند قاشق فرنی یا شیربرنج به آرامی میل کنید. پیش از احساس سیری دست از خوردن بکشید، زیرا بعد از 20 دقیقه کاملا احساس سیری ایجاد می‌شود.


شام تا سحر

بهتر است به عنوان دسر بعد از شام از 3 تا 4 واحد میوه‌های تابستانی استفاده کنید. نوشیدن آب را در فاصله شام تا سحر (حداقل به میزان 3 لیوان) فراموش نفرمایید.


مواد غذایی مفید برای پیشگیری از یبوست

استفاده از غذاهای حاوی فیبر شامل انواع میوه و سبزی، نان سبوسدار، نخود سبز، کدومسمایی، بلغور، اسفناج و سایر گیاهان مثل برگ چغندر، میوه‌های خشک مخصوصاً گلابی، آلو، انجیر و بادام برای پیشگیری از یبوست و احساس دیرتر گرسنگی در طی روز توصیه می‌شود.

 

بخورنخورهای افطار

رطب یا خرما + آب:

افطار کردن با خرما سنت است و بهتر است تا شام چیز دیگری میل نشود. اما اگر خواستید چیز دیگری مصرف کنید بهتر است از شیرینی جات طبیعی مصرف کنید، مثل عسل به صورت شربت یا انگور و کشمش یا میوه های شیرین دیگر.

آبی که هنگام افطار می نوشید بهتر است نه زیاد گرم باشد و نه زیاد سرد باشد (معتدل)

سعی شود افطار و شام با هم مصرف نشود حداقل نیم ساعت بعد از افطار شام مصرف شود.

در افطار لبنیات مثل دوغ و ماست مصرف نشود زیرا بسیار سرد است و برای مغز مضر بوده و چه بسا احساس کسالت به انسان دست دهد.


بخورنخورهای شام

حریره بادام با آرد برنج قهوه ای، که با عسل یا شیره ی انگور یا شیره خرما شیرین شده باشد.

نان + پنیر +سبزی + مغز گردو + چند عدد خرما یا مقداری انگور رسیده.

اکتفا به یک نوع غذای ساده که بخار پز یا آب پز شده باشد. مانند: انواع پلوها و خورش ها.

می توان از غذاهای گوشتی یا غذاهای دریایی نیز در وعده شام استفاده کرد اما به مقدار کم (حداکثر 2 بار در هفته)

می توان از آش جو با کشک مرغوب استفاده کرد. می توان از انواع سوپ‌ها نیز استفاده کرد. برنج به مقدار کم خوراک عدسی – گوشت و سبزی.


بخورنخورهای سحر

بهتر است در سحری از غذاهای گیاهی پخته یا خام استفاده شود. مثلا: سالاد فصل + 2 قاشق غذا خوری جوانه گندم + لیمو ترش تازه و روغن زیتون و آن را خوب بجوید. سپس می توان مقدار کمی از غذاهای پخته گیاهی مانند پلو و خورش گیاهی استفاده کرد. به جای گوشت درسحری می توان از قارچ استفاده کرد.

مقداری میوه و مغز بادام خام یا مغز گردو و پسته و فندق و تعدادی انجیر خشک خوب جویده شود بعد 2 لیوان آب خنک نیز میل شود. می توان در سحری چند دانه خرما یا انجیر یا میوه های دیگر نیز تناول کرد.

غذاهای حاوی حبوبات، خرما، پنیر، نان گندم سبوس‌دار، شیر، ماست محلی، میوه و سبزیجات، نیز می‌توان مصرف کرد.


توصیه‌های کلی در مورد شام و سحری

در هنگام شام و سحری فقط از یک نوع غذا استفاده شود که شامل سه گروه غذایی باشد و در مصرف چند نوع غذا باهم خودداری شود.

سعی شود حتما سحری میل شود، زیرا به فرموده پیامبر (ص) درآن برکت است و نیاز تغذیه ای بدن را در طول روز تامین می‌کند و از کاهش قند خون و از بی‌حوصلگی و خستگی و کاهش یادگیری جلوگیری می‌کند.

در سحری غذاهای کم حجم مصرف شود، سعی شود غذاهای فیبردار مصرف شود.

مصرف سبزیجات و میوه جات هنگام سحری و شام بسیار مناسب است و کمک به دفع سموم می‌کند و تشنگی در طول روز را کاهش می‌دهد.

در شام و سحر سعی شود از آرد سبوسدار استفاده شود.(نانی که با ارد سبوسدار پخت شده باشد مانند نان سنگک)

در سحری از مصرف غذاهایی مثل: کوکو سبزی، کوکو سیب زمینی، کتلت، گوشت سرخ کرده، جوجه کباب، ماهی کباب، همچنین غذاهایی که ادویه زیاد دارند خودداری شود، زیرا این غذاها موجب تشنگی می‌شوند.

از مصرف غذاهای شیرین و چرب مثل زولبیا و بامیه خودداری شود.

مصرف غذاهای ساندویچی و سس مایونز نیز ضرر دارد و مناسب نیست.

جهت احساس تشنگی کمتر می‌توان در پایان سحری لیموترش استفاده کرد.

در شام و سحری از مصرف غذاهای سنگین و سرخ کرده پرهیز شود.

بعد از مصرف سحری بلا فاصله نخوابید.

در هنگام سحری از نوشیدن چای خودداری شود زیرا مدر بوده و دفع آب بدن را زیاد می‌کند و موجب تشنگی می‌شود.
 

گیاهان مناسب برای روزه‌داری

 

برای آرامش بیشتر و جلوگیری از استرس در ماه مبارک رمضان می‌توان از دم‌کرده مخلوط لیموعمانی و گل گاو زبان به همراه کمی نبات که محصولی خوش‌عطر و طعم و مطبوع می‌باشد استفاده نمود.

یکی از مسائلی که در ماه مبارک رمضان به خصوص زمانی که این ماه در فصول گرم تابستان قرار می‌گیرد، بیشتر به چشم می‌خورد، عطش و تشنگی است. برای کاهش این موضوع می‌توان از بعضی گیاهان و یا گیاهان دارویی استفاده نمود که در زیر به برخی از آن‌ها که در دسترس بوده و خوراکی می‌باشند اشاره می‌شود.
تخم شربتی

 

تخم شربتی

تخم شربتی دانه‌های ریز و سیاه رنگی است که از گیاه ریحان به دست می‌آید. بر روی دانه‌های تخم شربتی نیز موسیلاژ (لعاب) قرار گرفته است. این دانه‌ها وقتی داخل آب قرار می‌گیرند سریعاً متورم می‌شوند و مقدار زیادی آب را جذب می‌کنند. تخم شربتی از قدیم به عنوان خنکی، لینت‌بخش و رفع التهابات دستگاه مجاری ادرار مصرف می‌شده است. برای مصرف این دانه‌ها (دقیقاً شبیه به تهیه شربت خاکشی) می‌توان مقداری از این دانه‌ها را در آب و یا آب و یخ قرار داد و می‌توان مقدار کمی شکر نیز به آن اضافه نمود. این مخلوط باید چندین ساعت به حال خود باقی بماند تا دانه‌ها خیس بخورند و سپس می‌توان از آن به عنوان رفع عطش و تشنگی و برای جبران کمبود آب از دست رفته بدن استفاده کرد.

اضافه می‌نماید که برگ‌های گیاه ریحان که به عنوان سبزی خوراکی از استفاده زیادی در جهان برخوردار است، دارای خواص و اثرات بسیار مهم و ارزشمندی است که می‌توان به بعضی از آن‌ها از جمله اثرات ضددرد، ضد آلزایمر، آنتی‌اکسیدان، مقوی معده، خواب‌آور، آرام‌بخش، تقویت‌کننده قوای جنسی، ضدنفخ، ضدسرطان، هضم‌کننده غذا، ضدمیکروب، قائده‌آور و خلط‌آور اشاره نمود.

 

لیموترش و آب‌لیمو

لیموترش یکی از پر مصرف‌ترین مرکبات در جهان است. آب‌لیمو که حاصل این میوه است از قدیم و به خصوص جهت تهیه شربت‌ها و سالاد و در مواد غذایی به وفور مصرف می‌شده است. با توجه به مواد مهمی که در آب لیمو وجود دارد، دارای خواص بسیار باارزش است. یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین C آب‌لیمو است (در هر صد گرم آب‌لیمو 40 تا 50 میلی‌گرم ویتامین C وجود دارد). ویتامین C عامل بالابرنده ایمنی بدن، دارای خاصیت ضد اکسیدان قوی، ضدخونریزی در بعضی نقاط بدن از جمله لثه بوده و از همه مهم‌تر باعث جذب آهن مواد غذایی به خون می‌شود. این ویتامین در بدن انسان قابل ساخت نیست و باید توسط منابع آن از جمله مرکبات به بدن برسد. آب‌لیمو دارای اثر ضدعطش و گرمازدگی است، ولی چون نمی‌توان آن را به طور مستقیم مصرف کرد، باید حتماً با غذاها و یا به صورت سالاد یا شربت مصرف شود. یکی از بهترین شربت‌ها شربت آب‌لیمو است که در فصول و مناطق گرم بسیار لازم و مورد استفاده است. آب‌لیمو دارای خواص ضد سموم بدن می‌باشد و از این نظر نیز دارای اهمیت است.

مهم‌ترین اثراتی که برای آب‌لیمو تاکنون به طور علمی گزارش شده است، شامل اثرات ضدشکنندگی عروق موئین، اثر ضد سم تریاک، اثر ضد سم بعضی سموم، ضد ورم، ضد تب، ضد کمبود ویتامین C، کاهش چربی و کلسترول خون، جلوگیری از واریس، کمک به تسکین سرماخوردگی و ضد سرطان می‌باشد. اضافه می‌نماید مصرف مستقیم آب‌لیمو و به مقدار زیاد می‌تواند اثر مخرب بر روی مینای دندان بگذارد و باید آن را به صورت رقیق شده مصرف نمود.


مرزه

مرزه یکی از سبزی‌های خوراکی است که دارای مزه تند و بوی مطبوع است. این گیاه از قدیم به عنوان سبزی خوراکی و یا ادویه به عنوان طعم و مزه و معطرکننده مورد استفاده زیادی در جهان بوده است. مرزه از قدیم در اروپا به عنوان ضد تشنگی و به خصوص در افراد مبتلا به مرض قند مورد استفاده بوده است. این گیاه را می‌توان به هر دو صورت تازه و خشک (در ادویه‌جات) مصرف نمود. در بعضی از کشورها از تنتور و یا چای کیسه‌ای مرزه استفاده می‌کنند. مهم‌ترین خواصی که تاکنون در مورد مرزه مطالعه و تایید شده است عبارتند از: اثرات ضددرد، ضدآرتریت، ضد میکروب قوی، ضد سرطان، ضد ترشح ادرار، آنتی‌اکسیدان، ضد نفخ و اسپاسم، هضم‌کننده غذا، خلط آور، ضد التهاب و ضدویروس تبخال. از تخم مرزه در طب سنتی به عنوان برطرف‌کننده دردهای عضلانی و روماتیسم استفاده می‌کنند.

 

لیموعمانی

لیمو عمانی که حاصل خشک شده نوعی لیموترش است از مصرف بالایی در جهان و ایران برخوردار است و خواصی شبیه به آب‌لیمو دارد. همچنین برای آرامش بیشتر و جلوگیری از استرس در ماه مبارک رمضان می‌توان از دم‌کرده مخلوط لیموعمانی و گل گاو زبان به همراه کمی نبات که محصولی خوش‌عطر و طعم و مطبوع می‌باشد استفاده نمود. برای این کار می‌توان یک قاشق غذاخوری پر گل گاو زبان را به همراه خردشده یک لیموعمانی با دو لیوان آب جوش مخلوط نموده و حدود 10 تا 20 گرم نبات به آن اضافه نمود. این مخلوط را لازم است حدود 15 تا 20 دقیقه روی کتری یا بخار گذاشته و سپس آن را صاف و مصرف نمود. می‌توان هر روز همین میزان را و به خصوص شب هنگام برای داشتن خوابی آرام و آرامش روز بعد استفاده کرد. توصیه می‌شود از زیاده‌روی در مصرف آن خودداری گردد، چون ممکن است باعث کاهش فشار خون در بعضی افراد شود. لازم به ذکر است جهت تلخ نشدن این محلول باید حتماً دانه‌های لیمو را جدا کرده و دور انداخت.

 

خاکشی

خاکشی یا خاکشیر گیاه دارویی شناخته شده‌ای است که از قدیم در طب سنتی به عنوان رفع گرمازدگی و ضداسهال مورد مصرف بوده است. بر روی دانه‌های خاکشی ترکیباتی به نام موسیلاژ وجود دارند که در فارسی به لعاب مشهور هستند. این اجسام می‌توانند چندین برابر وزن خود آب جذب نموده و متورم شوند، در حقیقت این ترکیبات می‌توانند به عنوان نگه‌دارنده آب در بدن باشند، لذا می‌توان از مخلوط خاکشی در آب و به خصوص آب سرد یا آب همراه با تکه‌های یخ استفاده نمود.

بعضی به این مخلوط کمی شکر نیز اضافه می‌کنند و در حقیقت نوعی شربت به نام شربت خاکشی تهیه می‌کنند که برای رفع عطش و گرمازدگی به خصوص در مناطق و فصول گرم و یا در مسافرت به این نواحی توصیه می‌شود. اضافه می‌نماید در طب عامیانه از خاکشی به عنوان ادرارآور، تب‌بر، رفع التهاب کلیه، اشتهاآور، مقوی معده و رفع سوءهاضمه استفاده می‌نمایند.