بهره کامل از الحان، مرتلان قرآن را از رقابت با «منشاوی» بازداشت

بهره کامل از الحان، مرتلان قرآن را از رقابت با «منشاوی» بازداشت

گروه فعالیت‌های قرآنی: در نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد «محمدصدیق منشاوی» با اشاره به این امر ‌که استاد منشاوی در تلاوت‌های خود اقتدار و لطافت را با یکدیگر آمیخته بود، مطرح شد: بهره کامل از الحان گوناگون، مرتلان قرآن را از رقابت با استاد منشاوی بازداشته است.

نشست تحلیل فنی تلاوت‌ها و تبیین شخصیت استاد «محمدصدیق منشاوی»

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، در ابتدای نشست تحلیل فنی تلاوت‌ها و تبیین شخصیت استاد «محمدصدیق منشاوی» از قاریان مشهور جهان اسلام که با حضور «عباس سلیمی» و «حبیب مهکام» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان و «محمد‌رضا ستوده‌نیا» داور بین‌المللی برگزار شد، سلیمی گفت: هدف از این نشست‌ و نشست‌هایی مشابه به منظور شناخت پیش‌تازان قرائت قرآن و الگوپردازی برای نوجوانان و جوانان است و تأکید بر این‌که قرائت قرآن دو مبحث علم و هنر را تؤامان دارد.

وی در ادامه به بخشی از زندگی‌نامه این مرتل خوش‌صدا اشاره کرد و افزود: استاد منشاوی در سال 1299هجری قمری دیده به جهان گشود و در حالی که 9 سال از سن او می‌گذشت، حافظ کل قرآن کریم شد؛ چیرگی و تسلط کامل او بر قرائت قرآن به عنوان یک مبتکر در زمینه الحان قرآنی، سبب شد تا به عنوان یکی از ستارگان درخشان تلاوت قرآن در کشور مصر و جهان اسلام بدرخشد، گرچه عمر وی کوتاه بود و فقط 49 بهار از عمر او گذشت، اما نوای گرم آسمانی‌اش مجموعه تلاوت‌های فاخر، او را شهرت جهانی بخشید و ماندگار کرد.

در ادامه این نشست مهکام با استناد به آیه 20 سوره مزمل گفت: خداوند دو بار در این آیه امر می‌کند که «فاقرءوا ما تیسّر من القرآن»، «فاقرءوا ما تیسّر منه» هر مقدار در توان شما است، قرآن بخوانید و در آیه 9 سوره اسراء می‌فرماید «انّ هذا القرآن یهدی للّتی هی اقوم...» و تصور می‌کنم که اصل مخاطب این برنامه جوانان و نوجوانان باشند.

وی ادامه داد: از نظر موقعیت سنی و ویژگی‌، مرحوم منشاوی سنخیت خوبی دارد تا ابعاد شخصیتی او برای جوانان بازگو شود، او فرصتی 49 ساله و عمری پربرکت از خداوند گرفت، پدر وی شیخ صدیق از قراء مشهور زمان خود بود و خصوصیت بارز اخلاقی پدر و پسر این بود که هر دو به عنوان افرادی با روابط‌ عمومی و اجتماعی بالا شناخته می‌شدند.

 ستوده‌نیا:

مقایسه اولین تلاوت‌های استاد منشاوی با تلاوت‌های دو یا سه سال آخر عمرش نشان می‌دهد که میزان لطافت چندین برابر شده است، ضمن این‌که اقتدار هنوز حفظ شده است

مهکام ویژگی که محمدصدیق منشاوی را جاودانه کرد در حزن صدایش و سبک ترتیل این استاد دانست و افزود: استاد منشاوی با الحان گوناگون قرائت ترتیل را ارائه کرده است که هیچ مرتلی این‌گونه توان نداشته است و خیلی از قرآنیان به این موضوع اذعان دارند، محل تولدش منشاة مصر بود و به همین دلیل به منشاوی مشهور شد و تمام عمرش را صرف تعلیم و تعلم قرآن کرده بود، به ویژه زمانی که به رادیو مصر وارد شد، دامنه فعالیت‌هایش گسترش پیدا کرد و از مصادیق «خیرکم من تعلم القرآن و علمه» شد، این حدیث نبوی بهترین را فردی می‌داند که خود قرآن را فرا گیرد و به دیگران آموزش دهد.

در ادامه این نشست ستوده‌نیا به عنوان فردی که همواره با لحنی حزین در تلاوت‌هایش از سبک استاد محمد صدیق منشاوی تقلید کرده است، گفت: نخستین بار در زمان نوجوانی، بدون اطلاع و تحقیق دو نوار صوتی قرائت قرآن تهیه کردم که یکی سوره یس و دیگری سوره لقمان بود و فکر می‌کردم که هر دو تلاوت برای استاد عبدالباسط است.

وی افزود: قرائت یس زیبا بود، اما لقمان بسیار زیباتر بود و به خوبی توانستم تلاوت سوره لقمان را تقلید کنم، پس از چند ماه اتفاقی رادیو مصر را گوش کردم که همین تلاوت لقمان را پخش کرد و در انتهای قرائت نام استاد منشاوی را آورد و فهمیدم که این شش ماه به نیت سبک عبدالباسط، سبک محمد صدیق را می‌خواندم.

ستوده‌نیا بیان کرد: هر دو تلاوت ممتاز بود، اما چرا به سمت صدای استاد منشاوی کشیده شدم، قاعدتاً باید خصوصیتی در آن نهادینه شده باشد، یکی همان حزن فوق‌العاده‌ای است که در تلاوت استاد شنیده می‌شود و دیگری لطافت صدایش است، شاید در بین قراء یکی از فاکتورهای ایده‌آل این باشد که بلند و قدرتی بخوانند، اما استاد منشاوی قدرت صدا و لطافت را جمع کرده بود.

بهره کامل از الحان، مرتلان قرآن را از رقابت با «منشاوی» بازداشت

این قاری بین‌المللی عنوان کرد: کمتر قاری‌ در دنیا سراغ دارم که بتواند بین قدرت و لطافت را جمع کند، اما ایشان وقتی لطیف می‌خواند دل انسان را می‌برد و وقتی با قدرت می‌خواند، یک صلابت و اقتداری ایجاد می‌کرد و این در تلاوت سوره لقمان قابل فهم است، اگر تلاوت‌های اوایل کار ایشان را با تلاوت‌های دو یا سه سال آخر عمرش را گوش کنید، متوجه می‌شوید که میزان لطافت چندین برابر شده است، ضمن این‌که اقتدار هنوز حفظ شده است، این چیزی است که در تلاوت دیگران شنیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: در تلاوت سایر قراء اقتدار به مرور کاسته می‌شود، یعنی هرچه سن افزایش یابد، رو به ضعف می‌رود، این مورد را در استادانی چون عبدالباسط و مصطفی اسماعیل به عیان می‌توان دید، شاید دلیل آن عمر کوتاه استاد منشاوی است که به مرحله پیری نرسید و این صدا جوان ماند؛ آزمایشی بر روی افرادی که از علم قرائت قرآن، صوت و لحن و تجوید بی‌‌اطلاع بودند، انجام دادم، چندین تلاوت را برای آن‌ها پخش کردم و عجیب بود که همه متمایل به صدای استاد منشاوی می‌شدند، بدون این‌که او را بشناسند.

این داور بین‌المللی تصریح کرد: این موضوع خصوصیت مردمی بودن این تلاو‌ت‌ها را نشان می‌دهد؛ موارد جزئی‌تر در مجموعه بحث‌های کارشناسی دیگری باید تجزیه و تحلیل شود تا متوجه شویم که چه خصوصیاتی در این استاد هست تا قاریان جوان به دنبال همین ویژگی‌ها بروند، البته تأکیدم بر این نیست که همه از سبک محمد صدیق منشاوی تقلید کنند، بلکه با کشف ویژگی‌های تلاوت این استاد قاریان می‌توانند تلاوت‌هایی مردم‌پسند ارائه کنند.