بستن لوله ها در مردان ( وازکتومی )

بستن لوله ها در مردان ( وازکتومی )

وازکتومی یا بستن لوله در مردان، روشی دائمی و موثر برای جلوگیری از بارداری است. تنها روش موثر و کارآمد برای جلوگیری از حاملگی در مردان، بستن لوله های منی است. این عمل در مردان خیلی راحت، سرپایی و کم عارضه است.

امروزه با افزایش جمعیت، و مشکلات اقتصادی و اجتماعی روز افزون، محدود ساختن تعداد فرزندان روز بروز اهمیت بیشتری پیدا می کند. بستن لوله در مردان یک روش دائمی و موثر جلوگیری از حاملگی و مقرون به صرفه است. اکثر مردانیکه اقدام به بستن لوله های منی می کنند، از روش انجام، معایب و مزایای آن اطلاع کافی ندارند. تنها روش موثر و کارآمد برای جلوگیری از حاملگی در مردان، بستن لوله های منی است. این عمل در مردان خیلی راحت، سرپائی و کم عارضه است. در صورتیکه بستن لوله ها در خانمها یک عمل جراحی تمام عیار محسوب می شود که نیازمند بیهوشی و بازکردن شکم است و علاوه از آن پر عارضه است. در ابتدا مختصری در مورد آناتومی لوله های منی بر توضیح می دهم تا خوانندگان محترم آشنائی بیشتری با کار کرد لوله های منی بر داشته باشند. بیضه ها محل تولید اسپرم یا همان نطفه مردانه می باشند. در صورتیکه مایع منی توسط پروستات و کیسه های منوی تولید می شود. دو تا لوله منی بر اسپرم را از بیضه ها منتقل کرده و به مایع منی اضافه می کنند (شکل 1).

تنها یک درصد حجم مایع منی را اسپرمها تشکیل می دهند بنابراین مردانیکه حتی تعداد اسپرم آنها صفر و نابارور هستند در حجم مایع منی آنها تغییری حاصل نمی شود و بدون آزمایش نمی توانند متوجه بیماری خود شوند. به همین ترتیب پس از بستن لوله های منی که در اصطلاح به آن وازکتومی می گویند، تغییری در حجم مایع منی حاصل نمی شود، فقط اینگونه مردان در مایع منی خود اسپرم ندارند و حاملگی اتفاق نخواهد افتاد.

وازکتومی را باید یک روش جلوگیری از حاملگی دائمی تلقی کرد چون برگرداندن وازکتومی یا باز کردن لوله های منی بر فوق العاده مشکل و معمولا بی نتیجه است که در یک مقاله جداگانه به آن خواهیم پرداخت. در هنگام وازکتومی با بی حسی موضعی ابتدا لوله های منی بر در محل خروج از بیضه با دست پیدا می شود و بر روی آن یک شکاف یک سانتی متری بر روی پوست بیضه داده می شود (شکل 2) سپس با یک وسیله جراحی لوله منی بر از محل خود بلند می شود (شکل 3) و از داخل کیسه بیضه خارج و قطع می شود (شکل 4) و سپس دو انتهای قطع شده با نخهای جراحی غیر قابل جذب مسدود می شوند. پس از قطع لوله های منی بر، بیضه ها به تولید اسپرم ادامه می دهند ولی چون آنها دفع نمی شوند، توسط بدن جذب می شوند. حتی اگر شما وازکتومی نکرده باشید و مدت طولانی انزال نداشته باشید، باز اسپرم تولید شده توسط بیضه جذب بدن می شود.

پس از بستن لوله ها، چند ماه طول می کشد تا تعداد اسپرم منی صفر شود، چون اسپرمهای از قبل تولید شده هنوز در سیستم تولید مثل هستند و باید با انزالهای مکرر خارج شده و در نهایت صفر شوند. معمولا دو ماه طول می کشد تا پس از بستن لوله های منی بر تعداد اسپرم در مایع منی صفر شود. هر قدر تعداد نزدیکیها بیشتر باشد، زودتر تعداد اسپرم مایع منی صفر می شود. بنابراین پس از بستن لوله های منی بر تا موقعی که تعداد اسپرم مایع منی صفر نشده است، باید از روشهای دیگر جلوگیری از حاملگی استفاده کرد. معمولا پس از بستن لوله های منی بر باید هر چهار هفته یک آزمایش انجام داد و مطمئن شد که دیگر مایع منی حاوی اسپرم نیست.

پس از وازکتومی یک لباس زیر مخصوص است که شما آنرا می پوشید تا با ایجاد پانسمان فشاری مانع از جمع شدن خون در محل برش شود. بهتر است شما پس از وازکتومی بقیه روز را استراحت کنید. تا جند روز مختصر درد در محل برش خواهید داشت. یک هفته باید از برداشتن وسایل سنگین خودداری کنید. معمولا یک هفته بعد شما می توانید رابطه زناشوئی خود را از سر بگیرید. ولی بخاطر داشته باشید که هنوز خانم شما می تواند حامله شود. معمولا حدود 20 انزال لازم است تا تعداد اسپرم مایع منی صفر شود. وازکتومی سبب کاهش میل جنسی، کاهش ارضاء جنسی و اختلال نعوظ نمی شود. تا چند ماه پس از وازکتومی شما ممکن است هنگام برانگیختگی جنسی یک درد مختصر در ناحیه بیضه ها حس کنید. باید بخاطر داشته باشید که میزان موفقیت وازکتومی بسته به روش انجام آن 99 درصد است و صد در صد نمی باشد.

از هر هزار نفر خانم که شوهر آنها وازکتومی کرده است، یک نفر در سال اول پس از وازکتومی حامله می شود. بنده مواردی دیده ام که حاملگی پس از وازکتومی سبب مشکلات شدید در زندگی زناشوئی و انواع اتهامها شده است. این موضوع از این نظر ذکر شد که میزان موفقیت وازکتومی صد در صد نیست ولی تقریبا در حدود صد در صد است. علت شکست وازکتومی این است که دو انتهای بریده شده بهم رسیده و دوباره لوله های منی بر کانالیزه می شوند. بنابراین هنگام وازکتومی سعی می شود یک تکه از لوله های منی بر برداشته شده و دو انتهای آنها دور از هم و در سطوح متفاوت (نه روبروی هم) بسته شوند.

عوارض وازکتومی کدامها هستند؟ وازکتومی دارای عوارض بسیار اندک است ولی ممکن است موارد زیر اتفاق بیفتند:

• خونریزی زیر جلدی و تجمع خون در محل

• عفونت زخم و در مواردی عفونت بیضه

• نشت اسپرم ار انتهای بریده شده لوله های منی بر و ایجاد یک سفتی موضعی که در اصطلاح به آن گرانولوم می گویند

• اسپرم پس از تولید در بیضه توسط یک لوله ای بنام اپیدیدیم منتقل می شود. اپیدیدیم در انتها تبدیل به لوله های منی بر می شود (شکل 5). گاها پس از وازکتومی، اپیدیدیم دچار التهاب می شود.

• در موارد بسیار نادر دو انتهای لوله های منی بر با رشد به همدیگر رسیده و مجددا مرد بارور می شود.

مزایای وازکتومی یا بستن لوله های منی بر

• وازکتومی یک روش دائمی برای جلوگیری از حاملگی حاملگی است.

• آن ارزان و ساده تر از بستن لوله ها در خانمها است.

• مقرون به صرفه بوده و نیاز به استفاده از روشهای دیگر که گاها نیز پر عارضه هستند نیست.

وازکتومی از بیماریهای آمیزشی مثل ایدز جلوگیری نمی کند. بنابرین اقدامات پیشگیری کننده مثل استفاده از کاندوم باید صورت گیرد. شما باید موقعی اقدام به وازکتومی کنید که مطلقا بعدها نخواهید پدر شوید. در بعضی کشورها مردانیکه تقاضای وازکتومی دارند را چند ماه در لیست انتظار می گذارند تا برای اخذ تصمیم نهائی فرصت کافی داشته باشند.

منبع:

آقای دکتر محمدرضا صفری نژاد، جراح بیماریهای کلیه و مجاری ادراری، استاد دانشگاه