گرانبهاترین هدیه خدا به دوستانش
یک ساختمان اگر پایه هاى محکمى داشته باشد، مى تواند سال‌هاى طولانى پا برجا بماند. چنین خانه اى در گذر زمان ممکن است ظاهرش کثیف و سیاه و در و دیوارش خراب شود، اما چون پایه هایش محکم است، با کمى تعمیر و رنگ و تزیینات مى توان آن را تمیز و مرتب کرد. اما اگر پایه و اساس محکمى نداشته باشد، هرچه هم رنگ بزنیم فایده اى ندارد و با باد و باران یا سیلابى فرو خواهد ریخت.
اسلام نیز نظیر خانه اى است که پایه اى دارد و اگر ن پایه محکم و پابرجا باشد بناى اسلام فرد و جامعه هم باقى خواهد ماند؛ هرچند ممکن است در معرض حوادث و آفاتى واقع شود و ظاهرش آسیب هایى ببیند. به حسب روایتی نورانی از امام صادق علیه السلام پایه و اسلام، محبت اهل بیت علیهم السلام است. آن حضرت مى فرمایند:
« و لِکُلِّ شَىْء اساسٌ و اَساسُ الاْسْلامِ حُبُّنا اَهلَ البیتِ؛ هر چیز پایه اى دارد و پایه اسلام، محبت ما اهل بیت است ». (1)
اما چرا محبت اهل بیت علیهم السلام پایه و اساس اسلام است؟
بهترین وسیله هدایت
اگر ما بخواهیم معرفت و محبت خداوند به شکل صحیح در دل‌هاى ما باقى بماند و چراغ راه زندگى ما در این دنیا باشد و موجب نجات و سعادت ما گردد، باید با محبت و معرفت اهل بیت علیهم السلام همراه شود. خداوند خود در قرآن خطاب به پیامبر صلى الله علیه وله مى فرماید:
« قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی؛ (2) بگو: اگر خدا را دوست دارید از من پیروى کنید.»
محبت ما به اهل بیت علیهم السلام به سبب خویشاوندى و مسایلى از این قبیل نیست، بلکه براى آن است که آنان بندگان شایسته خداوند هستند و مراتب بندگى را به نهایت رسانده اند. پس این محبت، شعاعى از همان محبت ما به خدا است
شرط صدق در اظهار محبت به خداوند، تبعیت از پیامبر صلى الله علیه وآله قرار داده شده، و کمال تبعیت از پیامبر صلى الله علیه وله تبعیت از اهل بیت او است که محبت آنها را به عنوان اجر و مزد رسالت از ما خواسته است. خداى متعال در قرآن کریم خطاب به پیامبر اکرم علیهم السلام مى‌فرماید:
« قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى؛ (3) بگو: به ازاى آن ]رسالت[ پاداشى از شما نمى خواهم مگر دوستى درباره اهل بیتم.»
مسلّماً پیامبر صلى الله علیه وله از مردم براى رسالتش اجر و مزد نمى خواهد، آنچه پیامبر صلى الله علیه وآله از مردم مى خواهد هدایت و گام نهادن نان در صراط مستقیم است؛ و خداوند مى داند که این هدایت، بى وجود اهل بیت علیهم السلام و تمسک به نان صورت نمى پذیرد.
ترک گناه، مهمترین اثر محبّت
اگر در درون دمی، محبّتِ واقعی وجود داشته باشد، اولین اثرش، جلب رضای محبوب و تقدیم ن بر رضای دیگران است: «دلیل الحبّ إیثار المحبوب علی ما سواه» (4) برای تقدیم محبوب، باید دمی گِرد گناه نگردد تا گَرد آن بر چهره جانش ننشیند. از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است: کسی که معصیت الهی را مرتکب می شود، دوستدار او نیست: «ما أحب الله عزّ و جلّ من عصاه»؛
نگاه به این شعر تمثّل جستند:
تعصی الإله و أنت تظهر حبّه هذا محال فی الفعال بدیعٌ
لو کان حبّک صادقاً لأطعته إنّ المحبّ لمن یحبّ مطیعٌ
« عصیان خدا می کنی و اظهار محبّت به او می کنی؟ به جانم سوگند که این کار (عجیب و) بی سابقه است. اگر محبّت تو (به خدا) واقعی بود، بی تردید، اطاعتش می کردی؛ زیرا دوست، مطیع دوست خودش است(5)
گناهکار از ارتکاب معصیت لذّت می برد و چون گمان می کند کمال وی در رسیدن به آن لذّتِ نامشروع است، خود آن لذّت و سبب آن، یعنی گناه را دوست دارد (هر چند به صورت ناخواسته). بنابراین، گناه، ریشه در محبّت دارد؛ چنانکه تقوا و ترک گناه نیز ریشه در محبّت دارد. در نتیجه، جان دمی هنگام ارتکاب گناه، صحنه جنگ محبّت به خدا و محبّت به لذّت نامشروع است. هر یک از این دو محبّت بیشتر باشد، دیگری را از صحنه بیرون می راند.
برکات محبت
1. ایمنى از عذاب
از شمار بى شمار آثار و برکات محبت و عشق به اهل بیت علیهم السلام و اطاعت از آنان امان یافتن از آتش در روز سنگین و پرنشیب و فراز قیامت است . امام صادق علیه السلام فرمود :
« به خدا سوگند هر بنده اى که خدا و رسولش را دوست بدارد و ولایت امامان را پذیرفته باشد و از دنیا برود، آتش دوزخ به او نخواهد رسید » .(6)
2. ثبات قدم بر صراط
از آثار دیگر عشق ورزى به اهل بیت علیهم السلام و اطاعت از فرمان ها و اوامرشان امان از لغزش بر صراط است . امام صادق علیه السلام از رسول خدا صلى الله علیه وآله نقل می فرماید :
« أَثْبَتَکُمْ قَدَماً عَلى الصِّراطِ، أَشَدَّکُمُ حُبّاً لاَِهْلِ بَیْتِی ؛
پابرجاترین شما بر صراط کسى است که محبتش به اهل بیت من بیشتر باشد» .(7)
3. آمرزش گناه
محبت اگر محبت واقعى باشد توان پاک سازى و تزاید سرمایه عملى و معنوى براى انسان دارد. امام صادق علیه السلام فرمود:
« هرکس ما را و دوستدار ما را به خاطر خدا دوست بدارد و نه براى دست یافتن به هدف دنیایى، و دشمن ما را نیز دشمن بدارد نه به خاطر کینه شخصى که میان آنان است، نگاه در قیامت با گناهانى به اندازه ریگ هاى ریگستان و کف دریاها بیاید، مورد آمرزش خدا قرار خواهد گرفت » (8).
4. ورود به بهشت
محبت به اهل بیت علیهم السلام و عشق ورزى به آنان مایه زندگى جاوید است که با مرگى خوش آغاز و تا بلنداى ابدیت امتداد مى یابد .شخصى به نام یونس به امام صادق علیه السلام گفت :
محبت و دوستى من به شما و شناختى که خدا درباره حق شما به من داده برایم از همه دنیا محبوب تر است .
یونس مى گوید: پس از گفتارم آثار خشم در چهره حضرت دیدم ، سپس شنیدم فرمود :
« اى یونس ! مقایسه نادرستى نمودى ، دنیا و آنچه در آن است چیست ؟ آیا دنیا چیزى جز سیر شدن شکمى و پوشاندن عورتى است ؟! در حالى که تو به سبب محبت ما به زندگى جاوید دست خواهى یافت » .(9)
پیامبر صلى الله علیه وآله از مردم براى رسالتش اجر و مزد نمى خواهد، آنچه پیامبر صلى الله علیه وآله از مردم مى خواهد هدایت و گام نهادن آنان در صراط مستقیم است؛ و خداوند مى داند که این هدایت، بى وجود اهل بیت علیهم السلام و تمسک به آنان صورت نمى پذیرد
چنانکه رسول بزرگوار اسلام صلى الله علیه وآله می فرمایند:
« ... أَلا وَ مَنْ ماتَ عَلى حُبِّ لِ مُحَمّد بَشَّرَهُ مَلَکُ الْمَوْتِ بِالْجَنَّةِ ، ثُمَّ مُنْکَرٌ وَ نَکِیْرٌ ، أَلا وَ مَنْ ماتَ عَلى حُبِّ لِ مُحَمَّد یُزَفُّ إِلى الْجَنَّةِ کَما تُزَفُّ الْعَرُوْسُ إِلى بَیْتِ زَوْجِها ... ؛
آگاه باشید هر کس با محبت آل محمّد بمیرد ابتدا فرشته مرگ و سپس منکر و نکیر به او مژده بهشت می دهند . آگاه باشید هر کس با دوستى آل محمّد بمیرد همان گونه که عروس را به خانه شوهرش مى برند او را به بهشت روانه مى کنند ...». (10)
هدیه الهی نه پیمان خویشاوندی
باید به این نکته توجه داشت که محبت ما به اهل بیت علیهم السلام به سبب خویشاوندى و مسایلى از این قبیل نیست، بلکه براى آن است که آنان بندگان شایسته خداوند هستند و مراتب بندگى را به نهایت رسانده اند. پس این محبت، شعاعى از همان محبت ما به خدا است و در پرتو آن شکل گرفته است و معرفت و محبت ما به خداوند موجب محبت و معرفت ما نسبت به آنان شده است. در واقع عشق ورزى به اهل بیت علیهم السلام، هدیه اى است از سوى خدا که به دل هاى پاک و قلوب مردم شایسته داده مى شود، چنانکه در روایتی بسیار زیبا از امام صادق علیه السلام به آن اشاره شده است. (11) و از آنجا که محبت اهل بیت علیهم السلام هدیه خداست و هدیه را فقط به دوستان مى دهند، پس محبت به آن بزرگواران نشانه محبت خدا به انسان است .
پی نوشت:
1) بحارالانوار: 78/ ب 24، ح 1.
2)آل عمران: 31
3) شورى: 23
4) بحاالانوارر: 67/22.
5) همان: 15.
6) همان: 65/115 ؛ واللّهِ لایَمُوْتُ عَبْدٌ یُحِبُّ اللّهَ وَ رَسُوْلَهُ ، وَ یَتَوَلّى الأَئمَّةَ فَتَمَسَّهُ النّارُ.
7) همان: 8/64.
8) همان: 27/51 ؛ مَنْ أَحَبَّنا لِلّهِ ، وَأَحَبَّ مُحِبَّنا لا لِغَرِضِ دُنْیا یُصُیْبَها مِنْهُ ، وَعادَىَ عَدُوَّنا لا لاِحْنَة کانَتْ بَیْنَهُ وَبَیْنَهُ ، ثُمَّ جاءَ یَوْمَ القِیامَةِ وَعَلَیْهِ مِنْ الذُّنُوبِ مِثْلُ رَمْلِ عالِج ، وَزَبَدِ الْبَحْرِ ، غَفَرَ اللّهُ تَعالى لَهُ.
9) همان: 75/266 ؛ یا یُوْنِسُ ! قِسْتَنا بِغَیْرِ قِیاس ، ما الدُّنْیا وَ ما فِیْها ؟ هَلْ هی إِلاّ سَدُّ فَوْرَة أَوْ سِتْرُ عَوْرَة ؟ ! وأَنْتَ لَکَ بِمَحَبَّتِنا الْحَیاةُ الدّائِمَةُ.
10) همان: 23/228 .
11) امام صادق علیه السلام مى فرماید : عشق و محبت به ما را خدا از خزانه هایى که زیر عرش اوست و مانند خزانه هاى طلا و نقره است از سمان فرود مى ورد و آن را جز به اندازه نازل نمى کند و جز به بهترین بندگان نمى بخشد، این عشق و محبت همانند ابرى باران زاست، پس هرگاه خدا بخواهد آن را فرمان مى دهد و آن نیز باران محبت را نازل مى کند پس به جنین داخل شکم مادر نیز مى رسد؛ بحارالأنوار: 75/292.
